Μέχρι το 1997 η περιοχή του Μακρύ Γιαλού ανήκει στην επαρχία Σητείας. Από το 1998 στα πλαίσια του προγράμματος «Καποδίστριας» προκύπτει από τη συνένωση παλαιότερων κοινοτήτων της ευρύτερης περιοχής ο ανεξάρτητος Δήμος Μακρύ Γιαλού του νομού Λασιθίου με έδρα τον Κουτσουρά, στα 22 χιλιόμετρα ανατολικά της Ιεράπετρας και 38 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Σητείας. Ο Δήμος Μακρύ Γιαλού αποτελείται από οκτώ διαμερίσματα: Τα Δ.δ. Σταυροχωρίου, Αγίου Στεφάνου, Λιθινών, Ορεινού, Περιβολακίων, Πεύκων, Σχινοκαψάλων και Χρυσοπηγής. Το 2011 το πρόγραμμα «Καλλικράτης» εφαρμόζεται σε αντικατάσταση του «Καποδίστριας» καταργώντας το Δήμο Μακρύ Γιαλού και εντάσσοντας την περιοχή στο νέο Δήμο Ιεράπετρας. Παρά τη διαφωνία μερίδας του πληθυσμού των ανατολικών χωριών του δήμου με την ένταξη στην Ιεράπετρα, με βάση τα αποτελέσματα των δημοτικών εκλογών του 2010, ποσοστό λιγότερο από το 43% των ψηφισάντων στο σύνολο του πρώην δήμου, φαίνεται έμμεσα να προτιμά την προσάρτηση στο δήμο Σητείας, γεγονός που δικαιώνει την επιλογή της Ιεράπετρας. Σήμερα, ο Κουτσουράς παραμένει ως έδρα της δημοτικής ενότητας Μακρύ Γιαλού του Δήμου Ιεράπετρας. Πρόκειται για παραθαλάσσια δημοτική ενότητα, καθώς βρέχεται από το Λιβυκό πέλαγος. Σύμφωνα με την απογραφή του 2001 είχε συνολικά 4.204 κατοίκους και έκταση 159.229 στρέμματα. Ο Μακρύ Γιαλός συνορεύει Βόρεια με τον Δήμο Σητείας, Ανατολικά με τον Δήμο Λεύκης, Νότια με το Λυβικό Πέλαγος και Δυτικά με τον Δήμο Ιεράπετρας.
Ο Δήμος Μακρύ Γιαλού είναι ένα από τα καλύτερα θέρετρα της ανατολικής Κρήτης. Βρίσκεται στη νοτιοανατολική πλευρά της Κρήτης και είναι από τις πιο τουριστικές περιοχές της ανατολικής Ευρώπης. Το όνομά του το οφείλει στην πραγματικά μεγάλη και υπέροχη αμμουδιά του, μια από τις μαγευτικότερες παραλίες της Κρήτης. Στα πεντακάθαρα νερά του βρίσκουν δροσιά και ξεκούραση χιλιάδες επισκεπτών, που χαίρονται τη μαγεία του ήλιου και της θάλασσας.
Η πιο δημοφιλής παραλία είναι εκείνη του συνοικισμού Ανάληψης, γνωστή πλέον ως Μακρύ Γιαλός. Είναι αμμώδης παραλία έκτασης 5 περίπου χιλιομέτρων. Σε αυτήν ο λουόμενος μπορεί να βρει σκιά σε αλμυρίκια αλλά και σε ενοικιαζόμενες ομπρέλες και ξαπλώστρες. Επίσης μπορεί να απολαύσει δροσερά ποτά στα καφέ που βρίσκονται κατά μήκος της παραλίας ή στο λιμανάκι του Μακρύ Γιαλού. Ακόμα, μπορεί να γευματίσει στις παραθαλάσσιες ταβέρνες και εστιατόρια δοκιμάζοντας την παραδοσιακή Κρητική κουζίνα. Επισκεφθείτε τους εξίσου δημοφιλείς προορισμούς στο Διασκάρι και στη Λαγκάδα. Παρθένες παραλίες με βότσαλο και βαθιά νερά, δημιουργούν θέαμα μοναδικής ομορφιάς. Ιδανικές παραλίες για όσους θέλουν να απολαύσουν ήσυχα το μπάνιο τους μακριά από οποιοδήποτε οικισμό χωρίς ταυτόχρονα να μετακινηθούν πολύ μακριά από το κατάλυμα τους.
Εγκαταλείψτε έστω και για λίγο τις απέραντες παραλίες για να επισκεφθείτε το λαογραφικό μουσείο στην υλοποίηση του οποίου συμμετείχαν τόσο οι τοπικοί φορείς όσο και οι κάτοικοι του χωριού προσφέροντας ο καθένας ξεχωριστά κειμήλια των προγόνων τους ιδιαίτερης προσωπικής και συναισθηματικής αξίας.
Στο μουσείο μας μπορείτε να δείτε αντικείμενα που χρησίμευαν στην καθημερινή ζωή των κατοίκων της τότε εποχής. Μερικά από αυτά είναι: είδη οικιακής χρήσεως, υφαντά, αργαλειός, γεωργικά εργαλεία, μηχανή γνεσίματος λυχναριού, εργαλεία χειρονακτικών εργασιών, πατητήρι για τα σταφύλια, πιθάρια, κεροστάτη και πολλά άλλα. Το μουσείο λειτουργεί καθημερινά από τον Απρίλιο έως τον Οκτώβριο από τις 9 το πρωί έως τις 2 το μεσημέρι.
Τέλος μην παραλείψετε μια περιήγηση σε μια από τις θαυμαστές σπηλιές που βρίσκονται την περιοχή των Πεύκων. Ξεχωρίζουν και έχουν ιστορικό και τουριστικό ενδιαφέρον οι σπηλιές "Βρέικου", "Απολούστρες" και "Ρούσο χαράκι".